Περί θεολογίας...

Δεν είναι να κάθομαι πολλές ώρες μπροστά στον υπολογιστή του, γιατί βλέπω πράγματα που μπορεί να με φέρουν στα άκρα. Μπορεί να με οδηγήσουν να σπάσω το μηχάνημα και να το πετάξω από το παράθυρο. Δεν φταίει το μηχάνημα βέβαια, ούτε η τεχνολογία του διαδικτύου. Ευτυχώς δηλαδή που υπάρχουν και αυτά και βγαίνει από μέσα μου η αγανάκτηση. Πάμε λοιπόν στο προκείμενο. Στις 15/3/2010 η εκκλησία της Ελλάδος εξέδωσε την υπ.αριθμ. 2894 εγκύκλιο με τίτλο: «Θεολογική θεώρηση της οικονομικής κρίσεως». Βρίσκεται στο site της εκκλησίας και δεν θα μπω στη διαδικασία να το αναρτήσω πλήρως. Υπάρχουν όμως κάποια σημεία που οφείλω να σχολιάσω. Ας με συγχωρήσουν όσοι θεωρούν defacto ότι η εκκλησία επιτελεί θεάρεστο έργο για όσα θα πω. Την απάντηση στις όποιες ενστάσεις τους θα την πάρουν αν διαβάσουν σχετικά με το ρόλο της εκκλησίας στις κρίσιμες καμπές της ιστορίας μας. Πάμε λοιπόν:

 Ως ποιμένες του λαού του Θεού βλέπουμε αυτές τις κοινωνικές πληγές και ακούμε την έντονη ανησυχία των συνανθρώπων μας. Καθημερινώς στις Ιερές Μητροπόλεις και τις Ενορίες έρχονται άνθρωποι πονεμένοι, βασανισμένοι, πληγωμένοι, απελπισμένοι και ζητούν στήριξη από την Εκκλησία, την οποία θεωρούν πνευματική τους μητέρα.

Η Εκκλησία ενώ δεν προέρχεται από τον κόσμο, εργάζεται στον κόσμο• ενώ είναι πνευματική, δρα στην ιστορία• νοηματοδοτεί την ζωή των ανθρώπων και αντιμετωπίζει τα βιολογικά προβλήματά τους, αφού ο άνθρωπος είναι ψυχοσωματικό ον. Όμως η Εκκλησία εργάζεται στην κοινωνία, χωρίς να κάνη πολιτική. Ελέγχει και κρίνει την αμαρτία, αλλά αγαπά τον αμαρτωλό άνθρωπο. Επειδή η κρίση είναι πολυποίκιλη, οι πολιτικοί εξετάζουν τα πολιτικά αίτια που την προκάλεσαν, αλλά η Εκκλησία βλέπει τα θεολογικά αίτια και προσπαθεί να θεραπεύσει τα συμπτώματα. Οι οικονομολόγοι ελέγχουν τους νόμους της αγοράς, ώστε να λειτουργούν με δικαιοσύνη, αλλά η Εκκλησία περιγράφει τα θεολογικά πλαίσια μέσα στα οποία θα κινείται ο άνθρωπος.

Χαίρομαι που βλέπω ότι η εκκλησία δεν κάνει πολιτική. Προφανώς αναφορές σχετικά με τη Δεξιά του Κυρίου, αλλά και κηρύγματα από άμβωνος για τον πατριωτισμό κάποιων πολιτικών αρχηγών, στων οποίων το κεφάλι κάθονται περιστέρια, ήταν μάλλον δική μου παρανόηση. Σχετικά με την αμαρτία και την αγάπη για τον αμαρτωλό άνθρωπο, είναι κάτι που έμπρακτα αποδεικνύει η ελληνική εκκλησία (αλλά και η ρωμαιοκαθολική) δεχόμενη στους κόλπους της τέτοιους αμαρτωλούς. Άλλωστε νοικιάζει και κάποια από τα ακίνητά της σε κέντρα ψυχαγωγίας διαιώνισης της αμαρτίας, για να μην ξεμένει από αγάπη.

Αυτήν την περίοδο πρέπει να αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό η φιλαλληλία, η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη, η προσφορά στους αδελφούς μας που έχουν ανάγκη. Κανείς δεν μπορεί να προφασισθεί ότι δεν τους γνωρίζει. Είναι δίπλα μας και τους συναντούμε καθημερινά.[...]Έτσι, όσοι έχουν επάρκεια υλικών αγαθών πρέπει να προσφέρουν αυτοπροαίρετα ό,τι μπορούν περισσότερο στους αδελφούς τους εν Χριστώ που υποφέρουν. Πως μπορεί κανείς να αισθάνεται τον Θεό ως Πατέρα, όταν δεν αισθάνεται τον πλησίον του ως αδελφό; Οι Πατέρες της Εκκλησίας στα κηρύγματά τους, σε περιστάσεις παρόμοιες με τις δικές μας, ήλεγξαν δριμύτατα εκείνους που πλουτίζουν σε βάρος του λαού, αλλά και τους προέτρεψαν με δύναμη να βοηθούν τους πτωχούς συνανθρώπους τους.

Βασικές αρχές της εκκλησίας μας ήταν ανέκαθεν η φιλαλληλία και η αλληλεγγύη. Έτσι δεν είδαμε ποτέ κανέναν να απολογείται στο λαό για όλες τις κατηγορίες που κατα καιρούς ακούστηκαν. Όσο δε για την αυτοπροαίρετη προσφορά όσων έχουν το κάτι παραπάνω, είναι σαφές ότι είναι διατυπωμένο σε τρίτο πρόσωπο, γιατί είναι γνωστό ότι η εκκλησία δεν ανήκει σε αυτούς. Οι σημερινοί ταγοί της εκκλησίας ζουν λιτά και ταπεινά σύμφωνα με τις διδαχές του Ιησού Χριστου.

 Τα πάθη της φιληδονίας, της φιλοδοξίας, της φιλαργυρίας-φιλοκτημοσύνης είναι εκείνα που οδηγούν τους ανθρώπους σε οικονομικές κρίσεις. Η ευμάρεια, η ευδαιμονία, η υπερκατανάλωση, είναι τα γενεσιουργά αίτια των οικονομικών κρίσεων. Βεβαίως, είναι σημαντικό να ζει κανείς «αξιοπρεπώς», από πλευράς υλικών αγαθών, αλλά όλα έχουν και τα όριά τους. Η εκκλησιαστική ζωή συνδέεται στενά με την ασκητικότητα και την ολιγάρκεια. Και οι Χριστιανοί πρέπει να ζουν με λιτότητα. Δυστυχώς όμως σε υπερκαταναλωτικές κοινωνίες δεν βιώνεται η άσκηση, που είναι η βάση της χριστιανικής ζωής. Λέγοντας δε άσκηση εννοούμε την καλή χρήση των υλικών αγαθών που είναι αναγκαία για την ζωή και όχι την συσσώρευση και την υπερκατανάλωση αυτών.

Οι λιμουζίνες των μητροπολιτών υπόκεινται στην καλή χρήση των υλικών αγαθών, που αναφέρεται παραπάνω. Δεν θα μπορούσε κανένας από αυτούς να ζήσει μη "αξιοπρεπως" αν καθόταν στο πίσω κάθισμα ενός συμβατικού αυτοκινήτου. Είναι επίκαιρο λόγω της ημέρας (σήμερα είναι Κυριακή των Βαϊων), ότι και ο Χριστός άλλωστε, με το αντίστοιχο πολυτελές όχημα της εποχής του μπήκε στην Ιερουσαλήμ.

 

Οι πνευματικοί ταγοί μας δεν έχουν συσσωρεύσει υλικά αγαθά και αμοίβονται με ελάχιστα σε σχέση με όσα προσφέρουν. Γι'αυτό και τώρα ζητούν να μη φορολογούνται βάσει των εσόδων τους αλλά από το περίσευμμά τους. Η διαφορά τους από τους κοινούς δημόσιους υπάλληλους είναι ότι διαθέτουν δύναμη ώστε να εξαιρεθούν. Δεν γνωρίζω αν μέσα στις διεκδικήσεις τους βρίσκονται και οι μισθοί του κατώτερου κλήρου, αλλά δεν θα μου προξενήσει εντύπωση αν συμβαίνει το αντίθετο. Ο κατώτερος κλήρος δεν έχει ανάγκη το πατρονάρισμά τους, έχει αποδείξει πολλές φορές στο παρελθόν, με την στάση του, ότι αφουγκράζεται καλύτερα την κοινωνία, αφού ζει σε αυτή. 

Τον χωρισμό εκκλησίας και κράτους νομίζω δεν θα ζήσουμε να τον δούμε. Έχουμε την τύχη όμως να ζούμε στην εποχή που η εκκλησία χωρίστηκε από την κοινωνία, και βρέθηκε ξεκάθαρα και δίχως περιστροφές απέναντί της.